Velper Machinefabriek en IJzergieterij Gebrs. Sanders

  

Briefhoofd uit 1918

                                                                       

Dat de appel niet ver van de boom valt hebben de drie gebroeders Sanders waargemaakt toen ze in juni 1918 hun eigen machinefabriek te Velp oprichtte. Al in 1868 had namelijk  grootvader, Albertus een smederij te Enschede opgericht wat spoedig zou uitgroeien tot een machinefabriek en ijzergieterij.Opvolgers van grootvader Albertus waren in eerste instantie de twee oudste zonen, Jan en Bernard. Toen echter Jan ziek werd haalde Bernard zijn jongste broer, Albertus jr. in de zaak. Later zouden de kinderen van Bernard hun vader in de fabriek opvolgen terwijl de zonen van Albertus jr. zoals hierboven vermeld hun eigen machinefabriek begonnen.

 

 

                     

 

 

 

 

 

 

 

 

 

            

 

 

                                                                        

 

 De drie gebroeders Albert,Jan en Ge Sanders ( met de klok mee).

 

 

Uit het handelsregister van de kamer van koophandel en fabrieken blijkt dat de gebroeders, Albert, Ge en Jan Sanders , respectievelijk op 26, 25 en 23jarige leeftijd met Hfl. 30000,- geleend geld op 1 juni 1918 van start gaan. Pas op 4 juli 1918 wordt de aangevraagde vergunning verleend. De aandrijving is afkomstig van een 25pk sterke zuiggasmoter.                                                         

 

                                                            

              Woonhuis van Albert Sanders wat naast de fabriek lag. Vrnl.: Albert Sanders, Jan Sanders

                                               en de Christina Sanders-Frommhold. Foto rond 1920.

 

 

                               Gevel van de gieterij .

                                                                                 

 

                                 Voorkant fabriek.

                           

Van de drie gebroeders was Albert feitelijk  degene die het voor het zeggen had. Hij was werktuigbouwkundig ingenieur en had in Bingen , Duitsland gestudeerd. Ge  was bankwerker en Jan was bekwaam in elektriciteit.

 

                                                            8 april 1915

 

Tijdens zijn studie in Bingen maakte Albert Sanders zich het rijden meester.    

 

                                                                                    

 Advertentie Arnhemsche Courant 1919.

 

 

                                                     Ook staking bij de firma Sanders, advertentie

                                                     uit Het Volk, 13 december 1921.

 

                        

Veel is over de periode begin jaren '20 niet bekend. Uit overlevering weten wij dat de gebroeders het in de beginfase moeilijk hadden om voldoende opdrachten binnen te halen. Het is daarom zo jammer dat toen het uiteindelijk ging lopen en men volop werk had de machinefabriek op 20 juni 1922 geheel uitbrandde.

                                                                                                        

Zoals in het nachtrapport van de politie te lezen is kwam de melding s'nachts tien minuten na twaalf binnen. De brand was na Ongeveer drie uur geblust.

 

           

      

 

 

 

 

         

                                                                             

 

 

 Arnhemsche Courant 20 Juni 1922                                De Gelderlander 20 Juni 1922                                

 

 

 

         

 

 

                       Het voorste gedeelte van de fabriek brandde geheel uit.    

 

                                Algemeen Handelsblad 14 januari 1925.                                                    

 

De schade werd destijds geschat op 70.000,- gulden. De oorzaak is nooit duidelijk geworden maar  volgens overlevering , waaronder een dochter van een van de firmanten was het een wraakactie van werknemers, dus aangestoken.

                                                                    

Uit de krant kon men lezen dat de gieterij behouden is gebleven en dat het de bedoeling was om spoedig hier verder te produceren. Het is echter niet meer te achterhalen of dit ook daadwerkelijk gebeurd is. Uit het handelsregister van de kamer van koophandel en fabrieken blijkt dat Albert Sanders in  1923 naar Zutphen verhuisde.  Hier probeerde hij een Ford importeurschap te starten. Eind 1924 vertrok Jan Sanders naar Vaassen. Hij kreeg een leidinggevende functie bij de in 1921 opgerichte ijzergieterij Vulcanus. Ge Sanders betrok de villa naast de afgebrande machinefabriek. Hier bleef hij met zijn gezin wonen tot hij eind 1926 naar Arnhem vertok om als chef-monteur bij een autogarage aan de slag te gaan. Later begon Ge voor zichzelf.

                                                                                                   

                                                                    

 Deze foto moet in het voorjaar van 1926 genomen zijn. Op de achtergrond de afgebrande machinefabriek. Vlnr. Berendina Sanders-Hemmelder, de vrouw van Ge Sanders, dan hun in 1925 geboren zoon Albert en zuster Dini Hemmelder.

 

                                                        De Graafschap-bode   12 Maart 1926  

    

 

Het eerste gebouw links is de ingang van de fabriek. Rechts ernaast het woonhuis van de familie Sanders. Deze foto is in de jaren '50 gemaakt dus toen de familie er niet meer woonde.

 

Op 25 februari 1926 overlijd Albertus jr, de vader van Gé, Jan en Albert. Hij heeft samen met zijn broer, Bernardus, een machinefabriek in Enschede. De  vrouw en kinderen van Albertus jr. worden door  Bernardus Sanders uitgekocht. Hierdoor krijgt Albert Sanders  de beschikking over genoeg financiële middelen om op 27 april 1927 een grote drankenhandel in Tiel te kopen. Het avontuur , een  Ford importeurschap ,is hiermee van de baan en het gezin Albert Sanders-Frommhold verhuist naar Tiel. 

 

 

                                                   Wim Sanders, zoon van Albert in de vrachtauto van de firma Sanders